Vroeger was ik erg bang voor het onbekende. Wat gebeurt er als we sterven? Gebeurt er niets? Gaat het pijn doen? Nu ik bij zoveel patiënten ben geweest die zijn overleden, ben ik er niet langer bang voor. Ik zie hoe patiënten hun onvermijdelijke dood verwerken en er vrede mee nemen. Ik zie hoe patiënten hun overleden dierbaren zien voordat ze sterven en ik voel me zeer getroost door hun aanwezigheid. Voor mij weet ik nu dat wat er uiteindelijk ook gebeurt, ik de mogelijkheid heb om me op mijn gemak en kalm te voelen. Weten hoe een goede dood eruit ziet en dat ik die zou moeten kunnen krijgen, maakt de gedachte aan de dood voor mij niet eng.

Wat is een veel voorkomende misvatting over de dood waar meer mensen zich bewust van zouden moeten zijn?

Ik denk dat de meeste mensen het gevoel hebben dat hun dood buiten hun handen ligt en buiten hun controle ligt. Veel patiënten hebben het gevoel dat ze een terminale diagnose krijgen en krijgen te horen wat ze moeten doen en wanneer ze dat moeten doen: laat deze operatie uitvoeren, laat laboratoria tekenen, neem dit medicijn, enz. Ze hebben het gevoel dat ze geen andere keus hebben.

De realiteit is dat patiënten ‘oké, genoeg’ mogen zeggen en ervoor kunnen kiezen om naar huis te gaan met hospicezorg. Patiënten mogen voorrang geven aan wat voor hen belangrijk is aan het levenseinde. Voor sommige mensen is dat behandeling, maar ik hoor vaak dat patiënten zich er niet eerder van bewust waren dat ze eerder voor een hospice konden kiezen.

Wat zouden volgens jou meer mensen moeten weten over hospicezorg?

Het is niet zo deprimerend als het lijkt. Ik weet het, de dood lijkt deprimerend, maar de realiteit is dat het onvermijdelijk is. Ik denk dat de meeste mensen de dood als iets beschouwen als inplaats van een wanneer. De dood zal ons allemaal overkomen. De hospicezorg probeert het te verbeteren door het consolation van de patiënt voorop te stellen. Dat vind ik prachtig.

Ik ben benieuwd naar jouw mening over welke plannings- en logistieke discussies over de dood we zouden moeten voeren met dierbaren, maar ook wat we hen zouden moeten vragen over het leven in het algemeen. Heb je patronen opgemerkt nadat je zoveel gezinnen door het proces hebt begeleid?

Absoluut! Praktische vragen zouden onder meer moeten zijn: ‘Hoe ziet een goede dood er voor jou uit?’ Dit is voor iedereen anders. Sommige mensen willen absoluut thuis zijn, terwijl anderen liever ergens anders zijn. Sommige mensen willen dat al hun dierbaren daar zijn, terwijl anderen privateness willen. Op een gegeven second zou je de familie van je geliefde moeten ontdekken begrafenis wensen en ook: zijn religieuze tradities belangrijk voor hen? Wat willen ze voor een laatste rustplaats: begraven of cremeren?